آبخیزداری چگونه ماموریتی است؟
آبخيزداري ماموريتي است كه با مديريت جامع بر حوزه هاي آبخيز در بهبود توسعه زندگي بشر وتقويت محيط زيست نقش موثري را ايفا مي كند سمت وسوي اين ماموريت مهم برنامه ريزي جهت كاهش اثرات خسارات ناشي از هدر رفتن خاك حاصلخيز توسعه وبهبود مراتع ، كنترل سيل ورسوب ، كنترل زمين لغزشها وتقويت وتوسعه منابع آبي ومقابله با خشكسالي ها مي باشد با توجه به مساحت 18 ميليون هكتاري استان و 8000 هكتار باغ واراضي آبي ،نياز روز افزون به آب بيش از پيش احساس مي شود.
به دليل حفر بي رويه چاه هاي عميق در دشت هاي حاصلخيز استان خصوصاً مناطق پسته خيز ، افت شديد سطح سفره ها، نامناسب شدن كيفيت آب ، نشت وشكست زمين حادث شده و خسارات سيلابها وزمين لغزشها افزايش يافته است، به طوريكه سالانه بالغ بر 210 ميليون تن (17 تن درهكتار) از خاك حوزه هاي آبخيزدر استان فرسايش يافته وبخش عمده اي از آنها به پايين دست حمل مي شود و سدهاي پايين دست را بامشكل پرشدن وكاهش ذخيره مواجه ساخته وهمچنين خسارات پنجاه ساله ناشي از بروز خشكسالي هاي متوالي نيز دراين وسعت غير قابل جبران مي باشد به طوريكه طي 36 سال گذشته ، 23 سال خشكسالي اتفاق افتاده است كه نتيجه آن فقر وتنگدستي و آوارگي تعداد زيادي از اهالي مناطق بوده . لذا با توجه به مراتب ارائه شده لزوم اجراي عمليات آبخيزداري روشن مي گردد وكليه عمليات در قالب طرح هاي زير انجام مي شود..
1- طرح حفاظت خاك و آبخيزداري شامل :
الف ) پروژه هاي اجرائي اين طرح شامل : بندهاي خاكي ، پخش سيلاب ، خشكه چين ، احداث بانكت ، عمليات سنگ وسيماني ، ريپ راپ ، احداث ديوار ساحلي ، جاده دسترسي ، عمليات بتني ، اسكله ريزي ، عمليات بيولوژيك در قالب مرمت ، عمليات مكانيكي ،كنتور فارو ، علوفه كاري ، بذر كاري ، بذر پاشي ، پيتينگ ، كپه كاري ،نهال كاري ، مراقبت ، آبياري وحفاظت وقرق ، بندهاي چوبي ، چپري ، چاله هاي فلس و.......
ب ) پروژه هاي مطالعاتي تفضيلي – اجرائي در قالب گزارشات فيزيوگرافي و GIS ، هوا واقليم شناسي ، هيدرولوژي ،خاكشناسي وقابليت اراضي ، پوشش گياهي ومرتعداري ، اجتماعي واقتصادي ، فرسايش ورسوب ، آب هاي زير زميني ، زمين شناسي ، طراحي و متره و برآورد عمليات مهندسي وتلفيق ونتيجه گيري
2- طرح پيشگيري ومهار سيلاب شامل :
الف ) پروژه هاي حفاظت خاك و آبخيزو پيشگيري از فرسايش در حوزه هاي آبخيز خارج از سد هاشامل احداث بندهاي خاكي ، سنگي وملاتي ، گابيوني ، خشكه چين ، ريپ راپ ، احداث ديوار ساحلي ، جاده دسترسي ، عمليات بتني ، اسكله ريزي وعمليات بيولوژيك در قالب مرمت عمليات مكانيكي ، كنتور فارو ، علوفه كاري ، بذر كاري ، بذر پاشي ، پيتينگ ، كپه كاري ، نهالكاري ، آبياري وحفاظت وقرق ،
ب) پروژه هاي مطالعاتي تفضيلي واجرائي شامل: تهيه گزارشات فيزيوگرافي و GIS ، هواشناسي ، اقليم شناسي ، هيدرلوژي ، آبهاي زير زميني ، زمين شناسي ،خاكشناسي ، پوشش گياهي ، فرسايش ورسوب ، مكانيكي ، طراحي سازه ومتره وبر آورد وتوجيه اقتصادي
ج ) پروژه پيشگيري ومهار سيل در آبخيزهاي شهري شامل بند خاكي ، پخش سيلاب ، بندهاي گابيوني وعمليات بيولوژيكي ،
د ) پروژه هاي آبخيزداري وكنترل سيل در حوزه هاي داخلي شامل اجراي عمليات مكانيكي وبيولوژيكي
3- آبخيزداري درحوزه سدهاي در دست ساختمان شامل :
- پروژه هاي آبخيزداري در حوزه سدهاي نساء بم ، قدروني راور ، بافت، شكر آب ، در قالب عمليات مكانيكي بندهاي خاكي ، پخش سيلاب ، خشكه چين عمليات سنگ وسيمان ، ريپ راپ ، احداث ديواره ساحلي ، عمليات بتني ، جاده دسترسي ، عمليات گابيوني ، عمليات بيولوژيك در قالب تراس بندي ، مرمت عمليات كنتور فارو ، علوفه كاري ، بذر كاري ، بذر پاشي ، پيتينگ ، كپه كاري ، نهال كاري ، مراقب و آبياري ، حفاظت وقرق
- طرح مطالعات منابع طبيعي درقالب تهيه گزارشات فيزيوگرافي و GIS ، هواشناسي ، هيدرولوژي آبهاي زير زميني ، زمين شناسي ، خاكشناسي ، پوشش گياهي ، فرسايش ورسوب مكانيكي ، طراحي سازه ومتره وبر آورد، توجيه اقتصادي واجتماعي
4- آبخيزداري در حوزه سدهاي موجود
-پروژه هاي آبخيزداري در حوزه سدهاي هليل رود جيرفت وتنگوئيه سيرجان در قالب عمليات مكانيكي بندهاي خاكي خشكه چين ، عمليا ت سنگ وسيمان ، ريپ راپ ، احداث ديوراه ساحلي وعمليات بتني ، جاده دسترسي ، اسكله ريزي ، ديواره ساحلي ، مرمت عمليات مكانيكي كنتور فارو ، علوفه كاري وبذر كاري ، بذر پاشي ،پيتينگ ، كپه كاري ؛ نهال كاري ، مراقبت وآبياري وحفاظت قرق
- طرح مطالعات منابع طبيعي درقالب گزارشات فيزيوگرافي ، GIS ، هواشناسي ، هيدرولوژي آبهاي زير زميني ، زمين شناسي ، خاكشناسي ، پوشش گياهي ، فرسايش ورسوب مكانيكي ، طراحي سازه ومتره وبر آورد توجيه اقتصادي واجتماعي
5- آبخيزداري در حوزه آبريز شهري شامل :
الف) پروژه سطوح جمع آوري باران وپخش سيلاب شامل : عمليات بندخاكي ، پخش سيلاب ، عمليات سنگي وملاتي ، عمليا ت گابيوني سرريز ملاتي ، كنتور فارو و كپه كاري
- ب) پروژه توسعه درختكاري و پوشش گياهي ديم
- ج) پروژه مطالعات تفضيلي اجرائي شامل : تهيه گزارشات فيزيوگرافي و GIS ، هواشناسي ، هيدرولوژي آب هاي زير زميني ، زمين شناسي ، خاكشناسي ، پوشش گياهي ، فرسايش ورسوب مكانيكي ، طراحي سازه ومتره وبر آورد و طراحي وتلفيق وسنتز و نتيجه گيري
6- طرح اصلاح وكاربري ، اراضي آبخيزها
كه مطالعات اين طرح در شهرستان سيرجان اين طرح به مساحت 1423711 هكتار انجام شده است كه شامل عمليات ذيل مي باشد.
الف ) پروژه حفاظت خاك وكنترل فرسايش در ا راضي شيبدار شامل ، بانكت بندي ، تراس بندي ، نهال كاري و ......
ب ) پروژه ساماندهي واصلاح كاربري ا راضي آبخيزها ي بحراني استان
ج ) -پروژه مطالعاتي تفضيلي –اجرائي در قالب گزارشات فيزيوگرافي Gis و هواواقليم شناسي ، هيدرولوژي ، آب هاي زير زميني ، فرسايش ورسوب ، خاكشناسي ، اجتماعي ، اقتصادي ، پوشش گياهي ومرتعداري ، زمين شناسي،طراحي و متره و برآورد سازه هاي اجرائي و تلفيق و نتيجه گيري
7- طرح مطالعات منابع طبيعي شامل:
تهيه گزارشات شناسايي،توجيهي و تفضيليو اجرايي جهت حوزه سدهاي در دست ساختمان و ساخته شده در قالب گزارشات فيزيوگرافي،اطلاعات جغرافيايي،هوا اقليم،هيدرولوژي،آب هاي زيرزميني،فرسايش و رسوب،خاك شناسي،زمين شناسي،اقتصادي و اجتماعي،پوشش گياهي،طراحي و متره و برآورد سازه هاي اجرايي و تلفيق و نتيجه گيري
8- پروژه هاي اجرايي در حوزه هاي فاقد سد
اين پروژه از سال 1384 به صورت جداگانه به طرح هاي اداره كل اضافه شده واز محل اعتبارات ملي در قالب پروژه هاي:پخش سيلاب،عمليات مكانيكي ،سنگي،گابيوني،سرريز هاي سنگي و ملاتي؛كنتور فارو،كپه كاري،بذركاري،ربپ راپ،مراقبت وآبياري،حفاظت وقرق در شهرستان هاي:كرمان،زرند،سيرجان،بافت،رفسنجانو شهربابك اجرامي شود..
نویسنده وبلاگ راهب نوروزی کله سر کارشناس ارشد مهندسی منابع طبیعی - آبخیزداری می باشد.این وبلاگ در زمینه های مهندسی منابع طبیعی- کشاورزی و سایرعلوم مرتبط مطلب خواهد نوشت .لذا از بازدیدکنندگان گرامی دعوت می شود جهت غنی تر شدن این وبلاگ با نظرات ارزنده خودما را همراهی نمایند.گرفتن مطلب از این وبلاگ باذکر منبع مجاز است.