v\:* {behavior:url(#default#VML);} o\:* {behavior:url(#default#VML);} w\:* {behavior:url(#default#VML);} .shape {behavior:url(#default#VML);}
ج- نواحي خشك (Arid)، نيمه خشك (Semi arid) و خشك نيمه مرطوب (Dry sub-humid) به معني مناطقي بجز مناطق قطبي و نيمه قطبي مي‎باشد كه در آن نسبت ميزان بارندگي به تبخير بالقوه در محدود 50 تا 65 درصد قرار دارد. چ- مناطق مبتلا به (Affected Areas) به معني مناطق خشك يا نيمه خشك و يا خشك نيمه مرطوب مي‎باشد كه از بيابان‎زايي آسيب ديده‎اند و يا در معرض تهديد هستند. به طور كلي در تعريف بيابانزايي سه نكته مهم مورد تأكيد قرار گرفته است كه عبارتند از: 1-تخريب سرزمين                2-تغييرات اقليمي                 3-فعاليتهاي انساني آثار و پيامدهاي بيابان‌زايي: در حدود 80 درصد از اراضي كشور در حوزه مناطق خشك و نيمه خشك تا خشك نيمه مرطوب قرار دارد و از اين نظر داراي شرايط اكولوژيكي شكننده‎اي است. به لحاظ پتانسيل كم توليد و محدوديت‎هاي كمي و كيفي شيوه‏هاي بهره‎برداري در مناطق خشك، شدت روند بيابانزايي در اين مناطق در مقايسه با مناطق نيمه خشك كمتر است. هم اكنون بيشترين ميزان تخريب و نابودي منابع طبيعي تجديد شونده در حوزه‏هاي مناطق نيمه خشك تا خشك نيمه مرطوب مشاهده مي‎شود. در مناطق فرا‎ خشك كه عموماً ميزان بارندگي كمتر از 200 ميليمتر است، عملاً امكان كشاورزي ديم وجود ندارد؛ در نتيجه بطور طبيعي علتهاي عمده تخريب منابع آب و خاك در اين بخش ديده نمي‎شود و مراتع به علت پتانسيل كم توليد علوفه، تحت چراي مفرط قرار ندارند. بنابراين شديدترين نوع تخريب در مناطق فراخشك، در حوزه اراضي كشاورزي رخ مي‏دهد كه دلايل عمده آن عبارتند از: - كاهش سطح سفره‏هاي زير زميني به سبب استفاده خارج از توان تغذيه آنها‎‎ - شور و قليايي شدن خاكها به سبب رعايت نكردن اصول بهره‎برداري از منبع اراضي، استفاده بي‎رويه از منابع آب جهت  آبياري، به طوري كه عملاً بخشي از به هدر رفتن منابع آب، ضمن افت ميزان راندمان آبياري، منجر به انهدام منابع نيز مي‎شود. بدترين شرايط را مناطق نيمه خشك و خشك نيمه مرطوب در كشور دارند كه ‎اين وضعيت در مناطقي با متوسط بارندگي بين 200 تا 500 ميليمتر كاملاً آشكار است. در اين حوزه‎ها بارزترين علل تخريب عبارتند از: 1-   فرسايش آبي با شدت متوسط تا خيلي زياد 2- تخريب كمي و كيفي پوشش گياهي به سبب فشار چراي دام، رعايت نكردن فصل مناسب چرا و بوته كني 3-تخريب مراتع و تبديل آنها‎‎ به اراضي ديم به ويژه در حوزه‏هايي با بارندگي حدود 300 ميليمتر، توأم با وقوع خشكسالي‎ها كه عملاً اين اراضي را بصورت اراضي رها شده در مي‎آورد.   مبارزه با بيابان‌زايي: مبارزه با بيابان‌زايي عبارت است از مجموعه اقداماتي كه در چارچوب طرحهاي جامع توسعه در مناطق خشك و نيمه خشك تا خشك نيمه مرطوب صورت مي‎گيرد و اين اقدامات بايد مبتني بر اصول توسعه پايدار بوده و شامل سه گروه فعاليت هاي زير مي‎باشد: 1- بازدارنده     2-اصلاحي      3-احيايي 1-فعاليتهاي بازدارنده عمده‎ترين زمينه‏هاي فعاليت بازدارنده، شامل سه گروه برنامه‏هاي زير است: الف) آگاهي دهنده و ترويجي ب) تشويقي ج) تنبيهي                 2- روش هاي اصلاحي: - اصلاح روشهاي شخم - اصلاح روشهاي آبياري - اصلاح روشهاي تناوب زراعي و آيش - اصلاح روشهاي كود دهي   3- روش هاي احيايي: اين روشها معمولاً در مناطقي مورد استفاده قرار مي‎گيرد كه به طور جدي دچار تخريب شده‎اند و آسيبهاي وارد شده به حدي است كه رهاسازي آنها‎‎ به حالت طبيعي و به تنهايي براي احياي شرايط اكولوژيكي آنها‎‎ كفايت نمي‎كند. در اين صورت مرحله بازسازي و احياي اراضي مستلزم اجراي پاره‎اي از پروژه‏هاي فني نظير: ا- احداث بادشكن 2-   مالچ پاشي 3-   نهال كاري 4- بذر پاشي  5- بذر كاري و  6- انتقال آب است.   بنابراين لزوم حفاظت و بهره‌برداري بهينه از منابع طبيعي (مراتع، بيابان‌ها و حوزه‌هاي آبخيز) تنها در سايه استفاده از فارغ التحصيلان رشته مهندسي منابع طبيعي - مرتع و آبخيزداري امكان پذير است كه رسالت تربيت نيروي انساني در اين بخش بر عهده دانشگاهها و مراكز آموزش عالي است.  در حال حاضر در كشور ما واحدهاي دانشگاه آزاد اسلامي و دانشگاه‌هاي دولتي داراي اين رشته به شرح زير مي‌باشند: الف - در مقطع كارداني ·       دانشگاه آزاد اسلامي: 1.     واحد اراك در استان مركزي           2.     واحد نيشابور در استان خراسان رضوي       3.     واحد سوادكوه در استان مازندران (علمي كاربردي منابع طبيعي - مرتع) 4.     واحد بافت در استان كرمان       5.     واحد بروجرد در استان لرستان 6.     واحد خلخال در استان اردبيل 7.     واحد اردستان در استان اصفهان 8.     واحد سنندج در استان كردستان 9.     واحد قائم شهر در ايتان مازندران 10.                       واحد گرگان در استان گلستان ·       دانشگاه‌هاي دولتي: 1.     دانشگاه شهركرد 2.     دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان (دانشكده كشاورزي گنبد كاووس) 3.     دانشگاه رازي كرمانشاه (دانشكده قصر شيرين) 4.     دانشگاه شيراز (دانشكده داراب) 5.     دانشگاه بوعلي سينا همدان- مركز ملاير 6.     دانشگاه ايلام 7.     دانشگاه بيرجند 8.     دانشگاه فردوسي مشهد - آموزشكده كشاورزي شيروان ب - در مقطع كارشناسي ·        دانشگاه آزاد اسلامي: 1.     واحد ميبد در استان يزد          2.     واحد ارسنجان در استان فارس 3.     واحد نور در استان مازندران  4.     واحد بافت در استان كرمان       5.     واحد تربت جام در استان خراسان رضوي 6.     واحد بندرعباس در استان هرمزگان 7.     واحد فيروزآباد در استان فارس ·       دانشگاه‌هاي دولتي: 1.     دانشگاه تهران (دانشكده منابع طبيعي كرج) 2.     دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان 3.     دانشگاه مازندران (دانشكده منابع طبيعي ساري) 4.     دانشگاه صنعتي اصفهان 5.     دانشگاه يزد 6.     دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي زابل 7.     دانشگاه شهيد چمران اهواز(دانشكده منابع طبيعي بهبهان) 8.     دانشگاه كردستان 9.     دانشگاه شيراز 10.دانشگاه اروميه ج- در مقطع كارداني به كارشناسي (كارشناسي ناپيوسته) ·        دانشگاه آزاد اسلامي: 1.     واحد نور در استان مازندران  2.     واحد بندرعباس در استان هرمزگان   ·       دانشگاه‌هاي دولتي: 1.     دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان (دانشكده كشاورزي گنبد كاووس) 2.     دانشگاه يزد (شاخه اردكان يزد) 3.     دانشگاه شيراز (دانشكده داراب)  د - در مقطع كارشناسي ارشد مرتعداري و آبخيزداري ·        دانشگاه آزاد اسلامي: 1.     واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي در تهران   ·       دانشگاه‌هاي دولتي: 1.     دانشگاه تهران (دانشكده منابع طبيعي كرج) – گرايش‌هاي مرتعداري، آبخيزداري و بيابان‌زدايي 2.     دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان– گرايش‌هاي مرتعداري، آبخيزداري و مديريت مناطق بياباني 3.     دانشگاه مازندران (دانشكده منابع طبيعي ساري) – گرايش‌هاي مرتعداري و آبخيزداري 4.     دانشگاه صنعتي اصفهان – گرايش‌هاي مرتعداري و بيابان‌زدايي 5.     دانشگاه شيراز– گرايش‌ مديريت مناطق بياباني ه- در مقطع دكتري ·        دانشگاه آزاد اسلامي: 1.     واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي در تهران   ·       دانشگاه‌هاي دولتي: 1.     دانشگاه تهران (دانشكده منابع طبيعي كرج) – گرايش‌هاي علوم مرتع و آبخيزداري 2.     دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان– گرايش‌ علوم مرتع گرايشهاي رشته مرتع و آبخيزداري در مقطع كارشناسي ناپيوسته 1.     مهندسي منابع طبيعي- مرتعداري و آبخيزداري             2.     احياء و بهره‌برداري از مناطق بياباني   دروس امتحاني رشته‌هاي كارشناسي ناپيوسته    1 - مهندسي منابع طبيعي- مرتعداري و آبخيزداري             نام دروس امتحاني ضريب رياضيات 2 حفاظت آب و خاك 2 زمين شناسي 2 مرتعداري 3 اصول آبخيزداري در مناطق نيمه خشك 3 معارف اسلامي 2 ادبيات فارسي 2 زبان عمومي 2                                                                       2- احياء و بهره‌برداري از مناطق بياباني نام دروس امتحاني ضريب روش احياء پوشش گياهي 3 بيابان‌زايي و كنترل آن 2 بهره‌برداري از منابع آب در بيابان 2 بهره‌برداري و حفاظت عرصه‌هاي احياء شده بياباني 2 بهره‌برداري از خاكهاي مناطق خشك و  بياباني 2 معارف اسلامي 2 ادبيات فارسي 2 زبان عمومي 2     گرايشهاي رشته مرتع و آبخيزداري در مقطع كارشناسي ارشد (توضيح : گرايش‌هاي اول تا سوم اختصاصي رشته مرتع و آبخيزداري مي‌باشند و ساير گرايش‌ها از رشته‌هاي ديگر نيز دانشجو مي‌پذيرند) 1.     مرتعداري         2.     آبخيزداري             3.     بيابان‌زدايي             4.     مديريت مناطق بياباني   5.     هواشناسي كشاورزي             6.     مهندسي سوانح طبيعي               7.     سنجش از دور       دروس امتحاني رشته‌هاي كارشناسي ارشد    1 - مرتعداري نام دروس امتحاني ضريب زبان عمومي و تخصصي 2 حفاظت خاك و آبخيزداري 2 مرتعداري 3 اصلاح و توسعه مراتع 2 ا رزيابي و اندازه گيري مرتع 3 شناسايي گياهان مرتعي 1و 2 2                                                                       2- آبخيزداري نام دروس امتحاني ضريب زبان عمومي و تخصصي 2 حفاظت خاك و آبخيزداري 3 مرتعداري 2 هيدرولوژي كاربردي 2 ژئومورفولوژي و زمين شناسي 3 جامعه شناسي روستايي 2                     3 - بيابان‌زدايي نام دروس امتحاني ضريب زبان عمومي و تخصصي 2 حفاظت خاك 3 مرتعداري 2 هيدرولوژي 2 ژئومورفولوژي 3  خاكهاي مناطق خشك و نيمه خشك  2   4- مديريت مناطق بياباني نام دروس امتحاني ضريب زبان عمومي و تخصصي 2 حفاظت خاك و آبخيزداري 2 طرح آزمايشات كشاورزي 2 اكولوژي عمومي 3 ژئومورفولوژي 2 رابطه آب و خاك و گياه 3   5- هواشناسي كشاورزي نام دروس امتحاني ضريب زبان عمومي و تخصصي 2 رياضيات 3 آمار 3 هيدرولوژي 2 هواشنا سي 3 دروس كشاورزي(زراعت،باغباني، خاكشناسي، آبياري، گياهپزشكي) 2     5- مهندسي سوانح طبيعي نام دروس امتحاني ضريب زبان عمومي و تخصصي 1   رياضيات مهندسي 1 مقاومت مصالح 1 هيدروليك 1 اقتصاد مهندسي 1 هيدرولوژي 1         6- سنجش از دور و GIS نام دروس امتحاني ضريب زبان عمومي و تخصصي 2 آمار و رياضيات 3 اصول تفسير عكسهاي هوايي 2 ژئومورفولوژي و جغرافياي زيستي 2 جغرافياي شهري و روستايي 2 هيدرواقليم 2 توجه :  متقاضيان علاقه‌مند به ادامه تحصيل در رشته‌هاي ديگر مي‌توانند به دفترچه راهنماي آزمون ورودي تحصيلات تكميلي كه هر سال منتشر مي‌شود، مراجعه فرمايند.     گردآوري و تدوين: دكتر نوراله عبدي- مدير گروه مرتع و آبخيزداري دانشگاه آزاد اسلامي اراك بهار 85